Balochistan: పాక్‌కు పక్కలో బల్లెంలా బలుచిస్తాన్.. వారి డిమాండ్లు ఏంటి? ఫుల్ హిస్టరీ ఇదే!

అది 1971.. పాకిస్తాన్ నుంచి ఈస్ట్ పాకిస్తాన్ విడిపోయి స్వతంత్ర దేశంగా ఏర్పడింది. పాకిస్తాన్ నుంచి మళ్లీ ఇప్పుడు మరో దేశం పుట్టుకురావాలని చూస్తోంది. అందుకే పాక్ ఆర్మీ టార్గెట్ చేసుకొని నిత్యం దాడులు చేస్తోంది. ఇటీవల ఈ దాడులు తరుచూ జరుగుతున్నాయి. పాక్ భారత్‌తో విభేదాలు నడుస్తున్నండగా.. మరోవైపు నుంచి అది కూడా పాకిస్తాన్‌ ప్రభుత్వంపై పోరు సాగిస్తోంది. చరిత్రలో ఆ ప్రాంతాన్ని హైదరాబాద్‌తో పోల్చారు. ఎందుకంటే అది కూడా ఓ స్వదేశీ సంస్థానం. 1947లో నిజాం రాజు హైదరాబాద్‌ను ఇండియాలో కలపకుండా ప్రత్యేక దేశంగా ఉంచాలని అనుకున్నారు. ఇండియాకు బ్రిటిష్ వాళ్లు స్వాతంత్య్రం ఇచ్చినప్పుడు అది ప్రత్యేక దేశంగా ఉండాలనుకుంది. 277 రోజులు స్టేట్ ఆఫ్ కలాత్ అనే స్వతంత్ర రాజ్యంగా ఉంది కూడా. తర్వాత కొన్ని కారణాల వల్ల పాకిస్తాన్‌లో కలిసిపోయింది. అదే బెలూచిస్తాన్.

Also Read :  నలుగురు ఆర్టీఐ కమిషనర్ల నియామకం....ఎవరెవరంటే...

1947కి ముందు బలుచిస్తాన్..

బలూచిస్తాన్ తొలుత పాకిస్తాన్‌లో విలీనం కావాలని అనుకోలేదు. పాకిస్తాన్ వ్యవస్థాపకుడు మొహమ్మద్ అలీ జిన్నా కూడా ఇందుకు అంగీకరించారు. కానీ, బ్రిటిష్ వారు వెళ్లిపోయిన తర్వాత ఇటు భారత్, అటు పాకిస్తాన్‌లోని స్వదేశీ సంస్థానాలు స్వతంత్రంగా ఉండలేకపోయాయి. తర్వాత జిన్నా నిర్ణయం మారింది. 1948 మార్చి 27న బెలూచిస్తాన్‌ను పాకిస్తాన్ బలవంతంగా తమదేశంలో కలుపుకుంది. బలూచిస్తాన్‌లో ఎక్కువ భాగం శీతల ఎడారి. ఇది ఇరాన్ పీఠభూమికి తూర్పు అంచున ఉంది. ప్రస్తుత బలూచిస్తాన్‌ను 3 భాగాలుగా విభజించారు. ఇందులో పాకిస్తాన్‌లోని బలూచిస్తాన్ ప్రావిన్స్, ఇరాన్ సిస్తాన్-బలూచిస్తాన్ ప్రావిన్స్, అఫ్గానిస్తాన్‌లో ఒక చిన్న భాగంగా ఉంది. అఫ్గానిస్తాన్‌లో నిర్ముజ్, హెల్మంద్, కాందహార్‌లు బలూచిస్తాన్‌ ప్రాంతంలో భాగంగా ఉన్నాయి. బలూచిస్తాన్‌లో సున్నీ ముస్లింలు ఉంటారు. పాకిస్తాన్‌లో కలిసినప్పటి నుంచి బలూచిస్తాన్‌లో తిరుగుబాటు స్వరం మొదలైంది. బలూచిస్తాన్‌లోకి చైనా ప్రవేశించినప్పటి నుంచి పరిస్థితి మరింత తీవ్రంగా మారింది. బలూచిస్తాన్‌కు చెందిన గ్వాదర్ ఓడరేవును చైనాకు పాకిస్తాన్ కట్టబెట్టింది. దీనికి వ్యతిరేకంగా స్థానికులు నిరసనలు చేస్తున్నారు. స్టేట్ ఆఫ్ కలాత్‌ను చాలామంది పాకిస్తాన్‌కు చెందిన హైదరాబాద్ అని పిలిచేవారు. కలాత్ ఒక స్వతంత్ర సంస్థానం. ఇది పాకిస్తాన్‌లో విలీనం అయ్యేందుకు నిరాకరించింది. హైదరాబాద్ సంస్థానం కూడా భారత్‌లో విలీనం అయ్యేందుకు నిరాకరించింది. షియా ముస్లింలు ఎక్కువగా ఉండే ఇరాన్ బలూచిస్తాన్‌లోనూ బలూచ్‌ ప్రజలు సున్నీ ముస్లింలే.

Also Read :  ఆపరేషన్ సిందూర్.. మరో వీడియో రిలీజ్‌ చేసిన ఇండియన్ ఆర్మీ

అత్యధిక ఖనిజ సంపదతో 44 శాతం భూభాగం

పాక ప్రత్యేక దేశం కోసం పాకిస్తాన్ ప్రభుత్వం, ఆర్మీపై పోరు చేస్తోంది బలూచిస్తాన్. పాకిస్తాన్‌లో అతిపెద్ద ప్రావిన్స్ బలూచిస్తాన్. ఇతర ప్రావిన్సుల కంటే ఎక్కువ వనరులను కలిగి ఉన్నప్పటికీ, తక్కువ అభివృద్ధి చెందింది ఇది. బలూచిస్తాన్ ఇరాన్, ఆఫ్ఘనిస్థాన్‌ భూభాగాల్లో కూడా విస్తరించి ఉంది. దీనికి ప్రత్యేకమైన సాంస్కృతిక, చారిత్రక గుర్తింపు ఉంది. బలూచిస్తాన్‌లో అత్యధిక భాగం నైరుతి పాకిస్తాన్‌లో ఉంది. పాకిస్తాన్ ప్రావిన్స్ దేశం మొత్తం భూభాగంలో దాదాపు 44శాతం ఆక్రమించింది. కానీ పాకిస్తాన్ దేశ జనాభా(241 మిలియన్ల) లో 6% శాతం మాత్రమే నివాసంగా ఉంది. ఇరాన్, తాలిబాన్ నియంత్రణలో ఉన్న ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌తో సరిహద్దులు ఉన్న బలూచిస్తాన్, అరేబియా సముద్రం వెంబడి విస్తారమైన తీరప్రాంతాన్ని కూడా కలిగి ఉంది.

Also Read :  హైదరాబాద్ లో ఇళ్లు కట్టుకునే వారికి అదిరిపోయే శుభవార్త.. రేవంత్ సర్కార్ కీలక ప్రకటన!

బలూచ్ తెగపై ప్రపంచ దేశాల ఆర్థిక దోపిడి

శతాబ్దాలుగా ఇక్కడ నివసిస్తున్న బలూచ్ తెగ పేరు మీదగా ఈ ప్రాంతానికి ఆ పేరు వచ్చింది. వీళ్ల తర్వాత ఇక్కడ ఎక్కువగా పష్టున్‌లు ఉన్నారు. చాలా మంది బలూచ్ ప్రజలు పొరుగున ఉన్న ఇరానియన్ ప్రావిన్స్ అయిన సిస్తాన్-బలూచెస్తాన్‌లో, అలాగే ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో కూడా నివసిస్తున్నారు. పాకిస్తాన్ దేశంలోనే బలూచిస్తాన్ గ్యాస్, ఖనిజాలతో సహా సహజ వనరుల అత్యధికంగా ఉన్న ప్రావిన్స్‌. చైనా పాకిస్తాన్ ఎకనామిక్ కారిడార్ (CPEC) అని పిలువబడే చైనా నిధులతో కూడిన బహుళ-బిలియన్ డాలర్ల ప్రాజెక్టులో కీలకమైన భాగం ఇది. ఈ ప్రాజెక్ట్ చైనా అధ్యక్షుడు జి జిన్‌పింగ్ బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ఇనిషియేటివ్‌లో భాగం. ఒమన్ గల్ఫ్ సమీపంలోని గ్వాదర్ నగరంలోని లోతైన సముద్ర ఓడరేవును కీలకమైన తనిఖీ కేంద్రంగా చూస్తారు. ఇక్కడ మైనింగ్ ప్రాజెక్టులలో, గ్వాదర్‌లో అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయ నిర్మాణంలో కూడా చైనా పాల్గొంటోంది. దీనిని పాకిస్తాన్‌లోని తిరుగుబాటు గ్రూపులు తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తున్నాయి. కెనడియన్ మైనింగ్ కంపెనీ బారిక్ గోల్డ్, బలూచిస్తాన్‌లోని రెకో డిక్ అనే గనిలో 50% వాటాను కలిగి ఉంది. ఇది ప్రపంచంలోనే రాగి, బంగారం కోసం అభివృద్ధి చెందని అతిపెద్ద ప్రదేశాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.

Also Read :  హైదరాబాద్ మెట్రోకు అరుదైన రికార్డు.. ఆ విషయంలో ప్రపంచంలోనే టాప్!

పాకిస్తాన్, ఇరాన్ మధ్య వివాదాలు..

శిక్షణా విన్యాసాల సమయంలో ఇక్కడ కనిపించిన ఇరానియన్ క్షిపణులు పాకిస్తాన్‌లోకి వెళ్లాయి. బలూచిస్తాన్‌లో ఎక్కువ స్వయంప్రతిపత్తి కోసం దశాబ్దాలుగా జరుగుతున్న పోరాటంలో పాకిస్తాన్, ఇరాన్‌లోని స్థానిక సమూహాలు భాగం. పాకిస్తాన్, ఇరాన్ దేశాలు పరస్పరం దాడులు చేసుకుంటాయి. ఇరాన్‌కు వ్యతిరేకంగా చురుకుగా పనిచేస్తున్న జైష్ అల్-అద్ల్ అనే ఉగ్రవాద సంస్థను లక్ష్యంగా చేసుకున్నట్లు ఇరాన్ ప్రకటించగా, ఇరాన్‌లోని రెండు ఉగ్రవాద గ్రూపులైన బలూచిస్తాన్ లిబరేషన్ ఆర్మీ (BLA), బలూచిస్తాన్ లిబరేషన్ ఫ్రంట్ (BLF) స్థావరాలను టార్గెట్ చేసి దాడులు చేసినట్లు పాకిస్తాన్ చెప్పుకొస్తోంది. 

పాకిస్తాన్‌లోని బలూచిస్తాన్ ప్రావిన్స్ నుంచి చాలా కాలంగా సహజ వనరులు దోపిడీ జరుగుతూనే ఉంది. తిరుగుబాటు, పాక్ ఆర్మీపై దాడులకు ఇదే కారణం. స్థానికులు, ముఖ్యంగా బలూచిస్తాన్ ప్రజలు, ప్రభుత్వాలు బలూచిస్తాన్ వనరులను దోపిడీ చేసి లాభం పొందుతున్నాయని, అదే సమయంలో ఈ ప్రాంత అభివృద్ధిని కూడా నిర్లక్ష్యం చేస్తున్నాయని ఆరోపిస్తున్నారు. పాకిస్తాన్ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా ప్రతిఘటన, బలూచ్ ప్రజలు ప్రత్యేక దేశం కోసం మిలిటెంట్ తిరుగుబాటు 1948లో బ్రిటిష్ ఇండియన్ సామ్రాజ్యం నుంచి పాకిస్తాన్‌కి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత నుంచి ప్రారంభమైంది. 1947లోనే బలుచిస్తాన్‌కు పాకిస్తాన్‌లో కలవడం ఇష్టం లేదు.

బలూచిస్తాన్ ఏర్పాటు వాదం..

1950, 1960, 1970లలో దశల వారీగా బలుచిస్తాన్ ఏర్పాటు ఉద్యమాలు జరిగాయి. పాకిస్తాన్ సైనిక పాలకుడు జనరల్ పర్వేజ్ ముషారఫ్ కాలంలో 2003 నుంచి బలుచిస్తాన్ తిరుగుబాట్లు గణనీయంగా పెరిగాయి. ఆయన బలూచిస్తాన్‌లో అనేక తిరుగుబాటు నిరోధక కార్యకలాపాలను ప్రారంభించాడు. ఫేమస్ బలూచ్ లీడర్ నవాబ్ అక్బర్ ఖాన్ బుగ్తి హత్యకు గురికావడం వివాదస్పదంగా మారింది. పాకిస్తాన్ ఆర్మీ, నిఘా సంస్థలు ఈ ప్రావిన్స్‌లో చేపట్టిన  తిరుగుబాటు నిరోధక యాక్షన్ ప్లాన్ కారణంగా 10వేల మంది ప్రజలు అదృశ్యమయ్యారని, వారిని అదుపులోకి తీసుకుని హింసించి చంపారని ఆరోపణలు ఉన్నాయి. తప్పు చేయకున్నా పాకిస్తాన్ భద్రతా దళాలు శిక్షలు విధించేవారట. పాకిస్తాన్ ఈ ఆరోపణలను తీవ్రంగా ఖండిస్తోంది. వాయిస్ ఫర్ బలూచ్ మిస్సింగ్ పర్సన్స్ (VBMP) ప్రకారం బలూచిస్తాన్ నుండి 7,000 మందికి పైగా తప్పిపోయారు. కానీ అక్టోబర్ 2023 నాటికి బెలూచిస్తాన్‌లో కేవలం 454 యాక్టివ్ కేసులు మాత్రమే ఉన్నాయని విచారణ కమిషన్ చెబుతోంది.

పాకిస్తాన్ తాత్కాలిక ప్రధాన మంత్రి ఇటీవల ఈ మీడియాకు ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో మాట్లాడుతూ.. బలూచిస్తాన్‌లో కేవలం 50 మంది మాత్రమే తప్పిపోయారని అన్నారు. ఈ కేసుల్లో కొన్ని సుప్రీంకోర్టులో ఉన్నాయి. ఇస్లామాబాద్‌లో పెద్ద సంఖ్యలో మహిళలు, కుటుంబ సభ్యులు నిరసన తెలుపుతున్నారు. బలుచిస్తాన్ ప్రాంతం నుంచి కిడ్నాప్ చేసిన వారిని తిరిగి అప్పగించాలని, ఈ ప్రాంతంలో కిడ్నాప్‌లు, హత్యలు అంతం చేయాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు.

బలూచిస్తాన్‌లో ఉగ్రవాద సంస్థలు

బలూచిస్తాన్ ప్రావిన్స్‌లో వివిధ ఉగ్రవాద గ్రూపులు పనిచేస్తున్నాయి. కానీ రెండు ఈ ప్రాంతంలో చాలా యాక్టీవ్‌గా  ఉన్నాయి. అవి బలుచిస్తాన్ లిబరేషన్ ఫ్రంట్ (BLF), బలుచిస్తాన్ లిబరేషన్ ఆర్మీ (BLA). ఈ గ్రూపులు పాకిస్తాన్ భూభాగంలోనే ఉంటూ ఆ దేశానికి వ్యతిరేకంగా పనిచేస్తున్నాయి. వారు ప్రధానంగా ఇరాన్‌, ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో ఆశ్రయం పొందుతున్నారని పాకిస్తాన్ ఆరోపిస్తోంది. ఈ గ్రూప్స్ లీడర్స్, టెర్రరిస్టులకు ఇరాన్ ప్రభుత్వం సహాయం చేస్తోందని పాకిస్తాన్ అంటుంది. దీనిని ఇరాన్ ఖండిస్తోంది. బలూచిస్తాన్‌లోని కొన్ని వర్గాలకు భారతదేశం ఆర్థికంగా మద్దతు ఇస్తుందని పాకిస్తాన్ పేర్కొంది. ఆరోపణలను భారతదేశం ఖండించింది. గత రెండు సంవత్సరాలలో ఆఫ్ఘన్-పాకిస్తాన్ సరిహద్దులో పనిచేస్తున్న వివిధ ఇస్లామిక్ సాయుధ ఉగ్రవాద గ్రూపుల మాత‌ృ సంస్థలు బిఎల్‌ఎ, పాకిస్తానీ తాలిబన్ (టిటిపి) కలిసి చేసిన దాడుల నివేదికలపై పాకిస్తాన్ ప్రభుత్వం తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది.

పాక్ ఆర్మీపై దాడులు

పాకిస్తాన్ బలుచిస్తాన్ లిబరేషన్ ఆర్మీ పెద్ద సవాలుగా మారింది. ఇది 2000లో స్థాపించబడింది. బ్రిటన్, అమెరికాతో సహా అనేక పాశ్చాత్య దేశాలు ఈ సమూహాన్ని ప్రపంచ ఉగ్రవాద సంస్థగా ప్రకటించాయి. ఇటీవలి BLA తన దాడులను ముమ్మరం చేసింది. ప్రధానంగా బలూచిస్తాన్‌లోని పాకిస్తాన్ ఆర్మీని టార్గెట్ చేసి చంపుతున్నారు. ఆ ప్రాంతంలోని ప్రాజెక్టుల్లో పాల్గొన్న చైనా జాతీయులపై కూడా ఫోకస్ చేస్తున్నారు. ఇతర తిరుగుబాటు గ్రూపుల మాదిరిగానే BLF తరచుగా బలూచిస్తాన్‌లోని గ్యాస్ ప్రాజెక్టులు, మౌలిక సదుపాయాలు, భద్రతా పోస్టులను లక్ష్యంగా చేసుకుంటుంది. 2011 నుంచి ఈ టీం పాకిస్తాన్ భద్రతా దళాలు, విదేశీ కార్మికులు, ప్రభుత్వ అనుబంధ సంస్థలు, జర్నలిస్టులపై దాడులు చేసింది.

1964లో సిరియాలో స్థాపించబడిన BLF మొదట ఇరానియన్ బలూచ్ తిరుగుబాటులో చేరింది. ఇది ఇరాన్ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా బలూచ్ గ్రూపుల తిరుగుబాటు. ఐదు సంవత్సరాల సంఘర్షణ తర్వాత, ఈ సంస్థ ఇరాన్ షాపై  పోరాటాన్ని ఆపడానికి చర్చలు జరిపింది. తర్వాత BLF, ఇతర బలూచ్ గ్రూపులతో కలిసి, పాకిస్తాన్ రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా మారి, 1970లలో ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో ఆశ్రయం పొందింది.

pakistan balochistan attack | pakistan attack balochistan | balochistan vs pakistan | balochistan strong warning to pakistan | Balochistan Support India | balochistan protest | balochistan news | balochistan liberation army leader | balochistan liberation army | balochistan big attack on pakistan army | balochistan attack pakistan | attack in balochistan | balochistan