Patient Rights: ఆసుపత్రిలో చికిత్స పొందుతున్న రోగికి అనేక హక్కులు ఉంటాయి.. అవేంటో తెలుసా..?

వైద్య చికిత్స అనేది ప్రతి వ్యక్తి జీవితంలో అత్యంత సున్నితమైన, కీలకమైన అంశం. ఆసుపత్రిలో అడుగుపెట్టిన ప్రతి రోగికి మెరుగైన చికిత్స పొందడానికి.. తన గురించి పూర్తి సమాచారం తెలుసుకోవడానికి, గౌరవంగా వ్యవహరించడానికి చట్టబద్ధమైన, నైతిక హక్కులు ఉన్నాయి. ఈ హక్కులను తెలుసుకోవడం కేవలం రోగులకే కాక.. వారి కుటుంబ సభ్యులకు, సంరక్షకులకు కూడా ఎంతో ముఖ్యం. భారతదేశంలో కేంద్ర ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ రోగుల హక్కుల ఛార్టర్‌ (Charter of Patient Rights)ను విడుదల చేసింది. ఇది రోగుల హక్కులను, బాధ్యతలను స్పష్టంగా నిర్వచిస్తుంది. వాటి గురించి కొన్ని విషయాలు ఈ ఆర్టికల్‌లో తెలుసుకుందాం.

రోగి ఉన్న ముఖ్యమైన హక్కులు:  

ప్రతి రోగికి చికిత్స పొందే సమయంలో ముఖ్యమైన హక్కులు ఉంటాయి. ఇవి వారి చికిత్స అనుభవాన్ని మెరుగుపరచడానికి, భద్రతను నిర్ధారించడానికి తోడ్పడతాయి, వాటిల్లో జాతి, మతం, కులం, వయస్సు, లింగం, లైంగిక ధోరణి, ఆర్థిక స్థితి, భాష లేదా భౌగోళిక మూలంతో సంబంధం లేకుండా ప్రతి రోగికి తగిన గౌరవప్రదమైన చికిత్స పొందే హక్కు ఉంటుంది. అత్యవసర పరిస్థితుల్లో.. ప్రభుత్వ లేదా ప్రైవేట్ అనే తేడా లేకుండా.. అన్ని ఆసుపత్రులు వెంటనే అత్యవసర చికిత్స అందించాలి. అడ్వాన్స్ డబ్బు చెల్లించమని డిమాండ్ చేయకూడదని సుప్రీంకోర్టు స్పష్టం చేసింది. అంతేకాకుండా అనారోగ్యానికి కారణం, లక్షణాలు, సూచించిన చికిత్స పద్ధతులు, వైద్య పరీక్షలు, ప్రత్యామ్నాయ చికిత్సలు, చికిత్సకు అయ్యే ఖర్చు, దాని ఫలితాలు గురించి రోగికి అర్థమయ్యే భాషలో, స్పష్టంగా అడిగి తెలుసుకునే హక్కు ఉంది. చికిత్స చేస్తున్న వైద్యులు, ఇతర ఆరోగ్య సిబ్బంది యొక్క గుర్తింపు, వృత్తిపరమైన అర్హతలను తెలుసుకునే హక్కు రోగికి ఉంటుంది.

నిర్లక్ష్యం నుంచి రక్షణ పొందే హక్కు..

ఏదైనా శస్త్రచికిత్స, అనస్థీషియా, రక్తమార్పిడి, ఇతర కీలక ప్రక్రియకు ముందు.. రోగి దాని గురించి పూర్తిగా తెలుసుకుని, లిఖితపూర్వకంగా సమ్మతి ఇవ్వాలి. రోగికి ఆ చికిత్సను అంగీకరించే లేదా తిరస్కరించే స్వేచ్ఛ ఉంటుంది.. దానివల్ల కలిగే నష్టాలు వివరించినప్పటికీ. వైద్య పరిస్థితి గురించి వేరే డాక్టర్ లేదా ఆసుపత్రి నుంచి రెండవ అభిప్రాయం కోరే హక్కు రోగికి ఉంది. రోగి వైద్య పరిస్థితి, చికిత్స వివరాలు, వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని గోప్యంగా ఉంచాలి. ప్రజా ప్రయోజనం ఉంటే తప్ప.. ఈ వివరాలను బహిరంగంగా వెల్లడించకూడదు. ఆస్పత్రి వాతావరణంలో భద్రత, పరిశుభ్రత, ఇన్ఫెక్షన్లు సోకకుండా తగిన చర్యలు తీసుకుంటున్నారో తెలుసుకునే హక్కు రోగికి ఉంటుంది. శారీరక దుర్వినియోగం లేదా నిర్లక్ష్యం నుంచి రక్షణ పొందే హక్కు కూడా ఉంది.

సత్వర పరిష్కారం పొందే హక్కు..

ప్రతి పరీక్ష, ప్రక్రియ, చికిత్సకు అయ్యే అంచనా వ్యయం గురించి ఆసుపత్రి రోగికి ముందుగానే తెలియజేయాలి. చికిత్స పూర్తయిన తర్వాత ఆసుపత్రి అందించిన ప్రతి సేవకు సంబంధించిన వివరాలతో కూడిన బిల్లు (Itemised Bill) పొందే హక్కు రోగికి ఉంది. వైద్య ఫైల్, రికార్డులను చూసే.. కాపీలను పొందే హక్కు రోగికి ఉంటుంది. డిశ్చార్జ్ అయిన 24-72 గంటలలోపు తగిన ఫీజు చెల్లించి రికార్డులు పొందవచ్చు. చికిత్స నాణ్యత, సిబ్బంది ప్రవర్తన లేదా సేవల విషయంలో ఏమైనా సమస్యలు ఉంటే.. ఆసుపత్రి ఫిర్యాదుల పరిష్కార విభాగంలో లేదా ప్రభుత్వ ఆరోగ్య అధికారికి ఫిర్యాదు చేసి.. సత్వర పరిష్కారం పొందే హక్కు రోగికి ఉంది. హక్కులు ఎంత ముఖ్యమో.. రోగులకు, వారి సంరక్షకులకు కొన్ని ముఖ్యమైన బాధ్యతలు కూడా ఉన్నాయి. ఈ బాధ్యతలు మెరుగైన, సమర్థవంతమైన చికిత్సకు తోడ్పడతాయి. అంతేకాకుండా ఆరోగ్య పరిస్థితి, గత వైద్య చరిత్ర, తీసుకుంటున్న మందులు, అలెర్జీల గురించి వైద్యులు,   సిబ్బందికి పూర్తి, నిజమైన సమాచారాన్ని అందించాలి. 

ఇది కూడా చదవండి: శీతాకాలంలో చర్మం మెరవాలంటే ఈ జ్యూస్‌లు బెస్ట్.. తాగితే చంద్రుడి లాంటి ముఖం గ్యారంటీ!!

డాక్టర్లు ఇచ్చిన మందులు, ఆహారం, పరీక్షలు, ఇతర చికిత్సా సలహాలను శ్రద్ధగా పాటించాలి. ఏవైనా సమస్యలు ఎదురైతే వెంటనే ఆసుపత్రికి తెలియజేయాలి. ఆసుపత్రిలోని వైద్యులు, నర్సులు, ఇతర సిబ్బందిని మర్యాదగా, గౌరవంగా చూడాలి. ఆసుపత్రి యొక్క నియమాలు, సందర్శన వేళలు, నో-స్మోకింగ్ వంటి విధానాలను తప్పనిసరిగా అనుసరించాలి. ఇంకా చికిత్సకు సంబంధించిన ఖర్చులను, బిల్లులను సకాలంలో చెల్లించడానికి బాధ్యత వహించాలి. అపాయింట్‌మెంట్‌లకు, ఫాలో-అప్ విజిట్‌లకు సమయానికి హాజరు కావాలి. ఒకవేళ రాలేకపోతే.. ముందుగానే ఆస్పత్రికి సమాచారం ఇవ్వాలి. రోగి హక్కుల గురించి అవగాహన పెరగడం అనేది  ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలో సానుకూల మార్పుకు నిదర్శనం. ఈ హక్కులు రోగిని కేవలం చికిత్స తీసుకునే వ్యక్తిగా కాకుండా.. చికిత్స నిర్ణయాలలో భాగస్వామిగా పరిగణిస్తాయి. ఇది ఆరోగ్య సంరక్షణలో మానవత్వం, నైతికతను పెంచుతుంది.

హక్కుల అమలులో సవాళ్లు:

ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోని, తక్కువ అక్షరాస్యత ఉన్న రోగులకు తమ హక్కుల గురించి పూర్తి అవగాహన ఉండటం లేదు. ఖర్చుల గురించి పారదర్శకత లేకపోవడం, అంచనా వేసిన దానికంటే ఎక్కువ బిల్లులు రావడం రోగులలో ఆందోళన కలిగిస్తోంది. ఫిర్యాదుల పరిష్కార ప్రక్రియ సంక్లిష్టంగా, సమయం తీసుకునేదిగా ఉండటం వల్ల రోగులు న్యాయం పొందడానికి కష్టపడుతున్నారు. ఆరోగ్య హక్కు చట్టం (Right to Health Act) వంటి ప్రగతిశీల చర్యలు ఈ సవాళ్లను ఎదుర్కోవడానికి దోహదపడతాయి. అత్యవసర చికిత్సను ఉచితంగా అందించే నిబంధన.. ఆరోగ్య సంరక్షణను జీవించే హక్కు యొక్క రాజ్యాంగ హామీతో సమకాలీకరిస్తుంది. రోగి హక్కులు, బాధ్యతలు ఒకే నాణేనికి ఉన్న రెండు వైపులాంటివి. హక్కులను వినియోగించుకోవడం, బాధ్యతలను నిర్వర్తించడం ద్వారా.. రోగులు, ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రదాతల మధ్య నమ్మకం, సహకారాన్ని పెంపొందించవచ్చు.. తద్వారా ప్రతి ఒక్కరూ మెరుగైన ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలను పొందగలుగుతారని నిపుణులు చెబుతున్నారు.

గమనిక: ఈ కథనం ఇంటర్నెట్‌లో అందుబాటులో ఉన్న సమాచారం ఆధారంగా మాత్రమే ఇచ్చినది. RTV దీనిని ధృవీకరించడం లేదు.  

ఇది కూడా చదవండి: శీతాకాలంలో చుండ్రు మటుమాయం కావాలంటే ఈ చిట్కాలను తప్పకుండా తెలుసుకోండి!!